Lúc những hành giả sơ cơ làm quen với thiền định, thắc mắc phổ biến nhất thường xoay quanh việc: “Làm thế nào để thực hành thiền một cách chuẩn xác?” Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, vị thiền sư không đưa ra những định nghĩa giáo điều khó hiểu, mà tập trung vào một hướng dẫn vô cùng gần gũi: hãy quan sát những gì đang xảy ra nơi thân và tâm, ngay trong giây phút này.
Trong hệ thống Ngài Mahasi cho người mới, thiền không phải là việc tìm kiếm sự an lạc hay tĩnh lặng đặc biệt. Cốt lõi của thiền chính là sự thấu thị minh bạch. Nếu thân thể cử động, hãy ghi nhận sự vận động đó. Khi tâm trí vận hành ý tưởng, hãy tỉnh thức về điều đó. Lúc xuất hiện cảm giác bất an, hãy ghi nhận sự khó chịu đó. Sự thấy biết này chính là nền tảng của trí tuệ.
Bậc Thầy Mahāsi luôn dắt dẫn hành giả mới đi từ những tiền đề giản đơn nhất. Hơi thở, cụ thể là sự phồng và xẹp của bụng, được sử dụng làm neo điểm chính vì nó luôn có mặt và cực kỳ dễ ghi nhận. Khi hành giả biết rõ “phồng, xẹp” một cách liên tục, tâm dần dần bớt tán loạn và trở nên sáng hơn. Dù tâm có xao lãng, chỉ việc ghi chú “nghĩ” và nhẹ nhàng tái tập trung. Không cần trách móc, cũng không cần phân tích.
Dựa trên tinh thần của phần lớn Ngài Mahasi bài giảng, Ngài chỉ dạy rằng trọng tâm không nằm ở việc ngồi lâu hay mau, mà là chánh niệm có mặt được bao nhiêu. Chỉ cần vài phút thực hành đúng, còn hơn nhiều giờ nhưng thiếu sự tỉnh giác. Chính vì thế, hành giả sơ cơ không cần thiết phải gượng ép một cách cực đoan, mà nên tập trung vào tính thường xuyên và lòng kiên nhẫn.
Điểm độc đáo nổi bật trong lộ trình Ngài Mahasi cho người mới là ở chỗ thiền tập không chỉ được thực hiện khi ngồi tĩnh lặng. Tỉnh giác được duy trì xuyên suốt trong cả đi, đứng, nằm và ngồi. Kể cả lúc ăn cơm, lau dọn hay thảo luận cùng người khác, khi chánh niệm hiện tiền, tất cả đều là quá trình thiền định. Thông qua đó, hành giả sẽ phát triển được khả năng sống tỉnh thức giữa nhịp sống hằng ngày.
Nếu áp dụng chính xác các hướng dẫn từ Ngài Mahasi bài giảng, người mới sẽ bắt đầu thấy rõ một điều rất quan trọng: mọi sự vật hiện tượng đều vận hành theo chu kỳ phát sinh và kết thúc. Cảm thọ, tư tưởng và cảm xúc đều mang bản chất mong manh, không bền vững. Cái thấy này không dựa trên nền tảng lý thuyết mà dựa trên thực chứng cá nhân. Chính nó làm giảm bớt sự more info dính mắc và phản ứng quen thuộc của tâm.
Đối với người mới, con đường mà Ngài Mahasi cho người mới chỉ ra là một hành trình đáng tin cậy và trung thực. Chẳng cần niềm tin mù quáng hay sự mong cầu thái quá về kết quả. Hãy cứ hành trì chuẩn xác, ghi nhận kiên trì và để tuệ năng tự phát triển một cách tự nhiên. Đây chính là tôn chỉ tối thượng trong các lời dạy mộc mạc nhưng thâm thúy của Ngài Mahāsi.